Web3 برای برنامه‌نویس‌ها؛ آیا باید واردش بشی؟

این روزها “Web3” نامی آشنا است که در اغلب رویدادهای تکنولوژی، استارتاپ‌های نوظهور و حتی اخبار روزمره در مورد آن صحبت می‌شود، ولی آیا واقعا این اصطلاح فقط یک «ترند» جدید است یا به تغییرات اساسی در دنیای اینترنت و برنامه‌نویسی اشاره دارد؟ در دنیای امروز که اینترنت روز به‌روز قدرت بیشتری پیدا می‌کنند و کاربران بیش از پیش به امنیت و حریم خصوصی اهمیت می‌دهند، Web3 می‌تواند فرصتی بی‌نظیر برای برنامه‌نویس‌ها باشد تا در دنیای دیجیتال نقش مهمی ایفا کنند. 

اما سوال اصلی این است که «آیا باید وارد این دنیای جدید بشیم؟». در این مقاله از مجله سبزلرن به‌طور ساده بررسی می‌کنیم که Web3 چیست، چه فرصتی برای برنامه‌نویس‌ها ایجاد می‌کند و چگونه می‌توان کار در این حوزه را آغاز کرد. اگر به‌دنیای بلاک‌چین، قراردادهای هوشمند و تغییرات بزرگ در اینترنت علاقه دارید، این مقاله می‌تواند راهنمای خوبی برای شروع باشد.

Web3 چیست؟

در ساده‌ترین تعریف باید بگوییم که “Web3″ نسخه‌ی جدیدی از اینترنت است که بر مبنای بلاک‌چین و تمرکززدایی ساخته شده است. برای این‌که بهتر این مفهوم را درک کنید، باید اول نگاهی به اینترنت نسل‌های قبلی بیندازیم:

• Web1 (اینترنت اولیه): این نسل بیشتر شبیه به یک کتابخانه بزرگ بود؛ جایی‌که کاربران فقط می‌توانستند اطلاعات را بخوانند و هیچ تعامل خاصی با سایت‌ها نداشتن. دوره‌ای که وب‌سایت‌ها فقط به‌صورت استاتیک و تک‌بعدی طراحی می‌شدند.
• Web2 (اینترنت فعلی): این نسخه از اینترنت به کاربران اجازه می‌دهد علاوه‌بر تولید محتوا، با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و حتی کسب‌وکارهای آنلاین راه‌اندازی کنند. اما در این سیستم، بیشتر اطلاعات و داده‌ها در اختیار شرکت‌های بزرگ مانند گوگل، فیسبوک و آمازون قرار دارند. به‌عبارت دیگر، کاربران از طریق این پلتفرم‌ها به داده‌ها و سرویس‌ها دسترسی دارند، ولی مالکیت واقعی این داده‌ها در دستان این شرکت‌ها است.

اما Web3 دنیای جدیدی را معرفی می‌کند که در آن کاربرها می‌توانند کنترل بیشتری روی داده‌ها و هویت دیجیتال خود داشته باشند. در واقع Web3 براساس بلاکچین، تمرکززدایی و قراردادهای هوشمند ساخته شده است. این تکنولوژی‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا به‌صورت غیر متمرکز با هم ارتباط برقرار کنند، بدون این‌که نیازی به پلتفرم‌های مرکزی مثل گوگل یا فیسبوک داشته باشند.

برای مثال، فرض کنید که شما یک محتوا در شبکه اجتماعی منتشر می‌کنید. در دنیای Web2 این محتوا در سرورهای یک پلتفرم مانند اینستاگرام یا فیس‌بوک ذخیره می‌شود و پلتفرم‌های مرکزی مالکیت این اطلاعات رو دارند. در حالی‌که در Web3، شما می‌توانید محتوای خود را بر روی شبکه‌های بلاکچینی ذخیره کنید که هیچ شرکتی نمی‌تواند به‌راحتی آن را حذف یا تغییر دهد. در Web3 شما مالک واقعی محتوای خود هستید؛ هیچ پلتفرم مرکزی به داده‌هایتان دسترسی ندارد و کنترل کامل بر حریم خصوصی و درآمد حاصل از آن خواهید داشت.

چرا Web3 برای برنامه‌نویس‌ها مهمه؟

Web3 می‌تواند نقطه عطفی در مسیر شغلی برنامه‌ نویسان باشد. در حال حاضر اکثر سیستم‌های آنلاین تحت تسلط شرکت‌های بزرگ قرار دارند، اما Web3 به شما این امکان را می‌دهد که در دنیایی غیرمتمرکز فعالیت کنید، جایی که قوانین بازی توسط خود کاربران و بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی تعیین می‌شود. این تغییر در نحوه طراحی و توسعه نرم‌افزار، فرصت‌های بسیاری برای برنامه‌نویسان ایجاد می‌کند. به‌صورت کلی مزایا وب ۳ برای برنامه‌نویس‌ها عبارت‌اند از:

• فرصت‌های شغلی جدید: رشد سریع Web3 باعث افزایش تقاضا برای توسعه‌دهندگان مسلط به قراردادهای هوشمند، dAppها و فناوری بلاکچین شده است.
• استفاده از مهارت‌های فعلی: برنامه‌نویسان با دانش JavaScript، Python و سایر زبان‌ها می‌توانند با یادگیری ابزارهایی مانند Solidity و Web3.js به‌راحتی وارد این حوزه شوند.
• مشارکت در پروژه‌های نوآورانه: Web3 امکان فعالیت در پروژه‌های غیرمتمرکز، سیستم‌های پرداخت بلاکچینی و فناوری‌هایی مانند توکن‌ها و NFT را فراهم می‌کند.

برای استفاده از Web3 چه مهارت‌هایی باید یاد بگیری؟

برای ورود به‌دنیای Web3 و تبدیل شدن به یک توسعه‌دهنده بلاکچین، شما باید مجموعه‌ای از مهارت‌ها و ابزارهای جدید یاد بگیرید. اگر تجربه برنامه‌نویسی در Web2 را دارید، بخت با شما یار است و می‌توانید سریع‌تر از دیگران در زمینه Web3   پیشرفت کنید، زیرا بسیاری از مهارت‌ها را از قبل می‌دانید. به‌صورت کلی مهارت‌های اصلی برای پیشرفت در زمینه Web3  شامل موارد زیر است:

Solidity 

اگر قصد دارید قراردادهای هوشمند بسازید، باید “Solidity” را یاد بگیرید. این زبان برنامه‌‌نویسی اصلی برای توسعه قراردادهای هوشمند در شبکه‌های بلاکچینی مانند “Ethereum” است. با یادگیری Solidity می‌توانید برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) بسازید و منطق‌های پیچیده را به‌صورت خودکار روی بلاکچین اجرا کنید.

Rust

Rust یکی دیگر از زبان‌های محبوب در دنیای بلاکچین است که در پروژه‌های مهمی مانند “Solana” استفاده می‌شود. این زبان به‌دلیل کارایی و امنیت بالا برای برنامه‌نویسی بلاکچین بسیار مناسب است.

JavaScript (و Web3.js)

اگر شما یک توسعه‌دهنده جاوااسکریپت هستید، استفاده از “Web3.js” یا “Ethers.js” برای ارتباط با بلاکچین‌های مختلف یک گزینه عالی است. این کتابخانه‌ها به شما این امکان را می‌دهند تا از داخل مرورگر وب، با قراردادهای هوشمند و بلاکچین ارتباط برقرار کنید.

دیتابیس‌های غیرمتمرکز (مثل IPFS)

اطلاعات معمولا در Web3 بر روی سرورهای متمرکز ذخیره نمی‌شوند، بلکه از “IPFS” (سیستم فایل بین‌المللی بلاکچین) برای ذخیره داده‌ها استفاده می‌شود. یادگیری نحوه کار با این ابزار برای ذخیره‌سازی داده‌ها در دنیای غیرمتمرکز ضروری است.

فریم‌ورک‌ها و ابزارهای بلاکچین (مثل Hardhat و Truffle)

برای تست و توسعه قراردادهای هوشمند، ابزارهایی مثل “Hardhat” و “Truffle” بسیار مفید هستند. این فریم‌ورک‌ها به شما کمک می‌کنند تا قراردادهای خود را بسازید، آزمایش کنید و به‌راحتی آن‌ها را بر روی بلاکچین مستقر کنید.

امنیت بلاکچین

امنیت در Web3 از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به همین دلیل، آشنایی با امنیت قراردادهای هوشمند و خطرات احتمالی مثل “reentrancy attacks” یا “overflow bugs” می‌تواند به شما کمک کند تا کدهایی امن و مستحکم بنویسید.

آیا Web3 هنوز اول راهه یا اشباع شده؟

Web3 هنوز در مراحل ابتدایی رشد خود قرار دارد و با وجود پروژه‌های موفقی مانند “Ethereum” و “Solana”، همچنان فرصت‌های فراوانی برای برنامه‌نویسان وجود دارد. حوزه‌هایی مانند “DeFi”،” NFT”، بیمه، حمل‌ ونقل و بازی‌های ویدئویی تنها بخشی از پتانسیل بلاک‌چین را نشان می‌دهند. رشد سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی در این صنعت نیز گواهی بر آینده‌دار بودن آن است! در واقع باید بگوییم که بازار Web3 هنوز اشباع نشده و برای برنامه‌نویسانی که مهارت‌های مرتبط را بیاموزند، فرصت‌های شغلی و نوآوری بسیاری در راه است.

یادگیری Web3 از کجا شروع کنیم؟ (پیشنهاد مسیر یادگیری)

اگر تصمیم گرفته‌اید که وارد دنیای Web3 شوید، باید بدانید که یادگیری این تکنولوژی‌ها نیاز به زمان، تمرین و منابع آموزشی مناسب دارد. خوشبختانه، به‌دلیل رشد سریع این حوزه، منابع یادگیری زیادی به صورت رایگان و پولی در دسترس قرار دارند که می‌توانند به شما کمک کنند تا در این مسیر موفق باشید. در این بخش چند پیشنهاد برای شروع مسیر یادگیری شما داریم:

• آشنایی با مفاهیم پایه‌ای بلاکچین مانند ماینینگ، نود، اجماع و توکن‌ها
• استفاده از منابع رایگان مثل Coursera و edX برای یادگیری اصول بلاک‌چین
• یادگیری زبان Solidity برای نوشتن قراردادهای هوشمند در Ethereum
• تمرین با پروژه‌های ساده در محیط‌های آنلاینی مثل Remix IDE
• آشنایی با فریمورک‌های Truffle و Hardhat برای توسعه و استقرار قراردادها
• استفاده از Web3.js یا Ethers.js برای تعامل با بلاک‌چین از طریق JavaScript
• ساخت پروژه‌های کوچک مانند dApp برای ارسال توکن یا بازار NFT
• افزایش مهارت و درک بهتر با تجربه عملی در پروژه‌های واقعی.
  

چالش‌ها رایج برنامه‌نویسان در یادگیری Web3

برنامه‌نویسان در یادگیری Web3 اغلب با پیچیدگی مفاهیم بلاکچین و قراردادهای هوشمند مواجه می‌شوند. همچنین درک نحوه تعامل فرانت‌اند با بلاکچین و مدیریت خطاها در محیط‌های غیرمتمرکز از چالش‌های رایج است. از دیگر چالش‌ها نیز می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:

• عدم درک اصول بلاک‌چین: برای شروع لازم است مفاهیم پایه‌ای مانند «تمرکززدایی» و «قراردادهای هوشمند» را به‌خوبی درک کنید. بدون این دانش احتمالا با مشکلات امنیتی و عملکردی مواجه خواهید شد.
• غفلت از امنیت: قراردادهای هوشمند باید با دقت کدنویسی شوند. اشتباهات کوچک در کد می‌توانند منجر به هک و از دست رفتن دارایی‌ها شوند. استفاده از ابزارهای امنیتی و بازبینی کد ضروری است.
• انتخاب نادرست ابزارها: انتخاب ابزارهای مناسب برای پروژه، مانند Truffle یا Hardhat، بسیار مهم است. استفاده از ابزار اشتباه می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند.
• نادیده گرفتن هزینه‌ها و مقیاس‌پذیری: هزینه‌های تراکنش در بلاکچین‌ها می‌تواند بالا باشد. برنامه‌نویسان باید به بهینه‌سازی هزینه‌ها و مقیاس‌پذیری توجه کنند.
• عدم توجه به بازخورد جامعه: مشارکت با جامعه بلاکچین و توجه به نیازها و مشکلات آن‌ها می‌تواند به پیشرفت پروژه‌ها کمک کند. نادیده گرفتن این بازخوردها می‌تواند پروژه شما را از مسیر درست خارج کند.
  

جمع‌بندی: آینده رو کد بزن!

دنیای Web3 به‌سرعت در حال رشد است و فرصت‌های زیادی برای برنامه‌نویسان ایجاد می‌کند تا در این عصر جدید اینترنت نقش ایفا کنند. با یادگیری مهارت‌های جدید، آشنایی با بلاکچین و قراردادهای هوشمند و استفاده از ابزارهای مناسب، می‌توانید وارد دنیای پر از چالش و نوآوری Web3 شوید. 

اگرچه این حوزه با چالش‌هایی مانند امنیت و مقیاس‌پذیری همراه است، اما با رعایت نکات مهم و شروع به توسعه پروژه‌های کوچک، می‌توانید در این مسیر موفق باشید. Web3 هنوز در آغاز راه است و این یعنی برای برنامه‌نویسانی که به این تکنولوژی علاقه دارند، دنیای جدیدی از فرصت‌ها در انتظار است. پس اگر هنوز شک دارید، این زمان ایده‌آل برای شروع است. دنیای اینترنت در حال تغییر است و این شما هستید که می‌توانید بخشی از این تغییرات بزرگ باشید.